‘Leer de hele natuur kennen in slechts 3 kilometer’
NORG- Vereniging voor natuureducatie IVN Roden-Norg heeft nieuw leven geblazen in het Natuurpad Langeloërduinen. Het pad dat ruim 3 kilometer lang is werd in 2007 in gebruik genomen. Helaas waren vele wegbewijzeringen verrot en ook dienden nieuwe plant- en struiksoorten zich aan. Reden voor voorzitter Henk van den Brink van IVN Roden-Norg om de bijbehorende informatiegids, die in de loop der tijd verloren is gegaan, te herschrijven.
Ontstaan
Samen met bestuurslid Bert van der Pol wandelen ze op een bewolkte zomerdag door het ruige duingebied van Norg. De plek kent een bijzondere geschiedenis, weet Van der Pol. ‘Vroeger waren dit vlakke heidegebieden. De schapen begonnen het gebied over te begrazen en er ontstonden kale zandvlaktes. Door de werking van de wind vormden zich enorme duinen. De situatie werd zo oncontroleerbaar, dat de omliggende akkers en dorpen bedreigd werden.’ Om grip te krijgen op de situatie, werd het gebied beplant. Er werd vooral gekozen voor de grove den. Deze bomen groeien goed op voedingsarme zandgronden. Met de komst van de recreatie in de jaren 50 begon het landschap zich te vormen naar de huidige staat. Het is het begin geweest van hoe het bosrijke gebied nu kenbaar is. Hoge heuvels, paden bedekt met naalden, heide die zich uit de grond wurmt en wortels die zich uitstrekken over het wandelpad.
‘Het is maar 3 kilometer, maar er gebeurt ontzettend veel,’ vertelt Van den Brink. Hij heeft de gids herzien en aangepast naar de huidige situatie. ‘In 2007 konden mensen het pad bewandelen, maar ook een gids kopen met veel informatie over het gebied. Op den duur was het boekje op en nieuwe werden niet gemaakt. Het bevatte nog alleen zwart-wit tekeningen en deels informatie die nu niet meer relevant is. Ook nieuwe planten en dieren die erbij zijn gekomen hebben we toegevoegd.’ Bijzonder is dat de meeste bossen door de mens zelf zijn aangelegd. Min of meer om winst te maken. Van der Pol: ‘Die hoge dennen die je her en der ziet staan hebben een ontzettend lange stam. Ze werden geplant om zandverstuiving tegen te gaan, maar hadden ook als doel om verkocht te worden als stuthout. Uit de stammen konden lange planken worden gemaakt, wat gebruikt kon worden voor onder andere de mijnen in Limburg. Maar ten tijde dat het gebied volgroeid was, werden steeds meer mijnen stopgezet. Dat heeft geresulteerd in een mooi dichtbegroeid bos.’
Geluk en bedreiging
Her en der groeien paddenstoelen uit de grond. Niet bijzonder in de zomer en zeker niet ernstig of vreemd, legt Van den Brink uit. ‘De paddenstoel is een vrucht van een schimmel, zoals de appel is van de appelboom en de eikel van de eik. De schimmel heeft een samenwerking met bijvoorbeeld een den. Ze voeden elkaar en houden elkaar in leven.’ Russula’s en krulzoom zijn een paar schimmelsoorten die het nu goed doen. ‘Er is veel regen gevallen de afgelopen weken, daar groeien ze goed van. Op andere plekken in het bos is de droogte juist goed te zien. In dit bos staan veel fijnsparren. Een boomsoort die door de droogte wordt verzwakt en vervolgens door de letterzetter, een kever, wordt aangetast. Ook hier zijn vele bomen al ten prooi gevallen aan de kever die letterachtige vormen in de stam weet te kerven. De fijnspar is langzaam uit ons landschap aan het verdwijnen.’ Ook is de jarenlange beproeving van de stikstofproblematiek goed te zien. ‘Bramen zijn struiken die ontzettend goed stikstof opnemen. En bramen zijn natuurlijk hartstikke lekker, maar groeien enorm snel en nemen zo de plaats in van vele andere struik- en grassoorten die moeilijk willen groeien. Het is dus niet zo dat de natuur verdwijnt, maar bepaalde soorten worden wel verdrongen. De natuur kan zich gelukkig wel snel herstellen. Tot voor kort nam de hoeveelheid stikstof in Drenthe weer wat af en kwamen gevoelige soorten weer terug zoals de cantharel. Nu de stikstofwaardes zijn toegenomen worden deze schimmelsoorten weer minder gezien hier. Stikstof is trouwens niet de enige boosdoener. Veel mountainbikers stippelen een eigen route uit en maken zo paden waar bestaande begroeiing verdwijnt en onderliggende wortels worden aangetast. Ook ruiters en amazones weten het landschap te beïnvloeden.’
Ook verwelkomt het natuurpad nieuwe soorten die lang op zich lieten wachten. ‘Dalkruid en salomonszegel zijn planten die pas tevoorschijn komen wanneer een bebost gebied ongeveer een eeuw oud is.’ De twee hebben de drie kilometer lange tocht er bijna opzitten, maar dan stuiten ze op een bijzonder natuurverschijnsel. Een dode eik die door de specht vele gaten heeft gekregen. De stam is vanaf de grond significant smaller dan daarboven. ‘Dood hout leeft. En dat klinkt heel raar, maar zo werkt het wel. Mossen, schimmels en insecten breken het hout af en brengen het terug in de kringloop. Het houdt elkaar allemaal in stand.’ Op 3 september om 10:30 uur gaat Van den Brink een excursie geven langs en over Natuurpad Langeloërduinen. ‘Iedereen is welkom, ik neem ze graag mee de natuur in om de wonderlijke wereld te ontdekken.’ Het pad begint tegenover De Norgerberg en is het hele jaar toegankelijk. Wie extra geïnformeerd het wandelpad wil lopen kan bij Camping De Norgerberg of bij de bibliotheek in Norg de gids kopen voor slechts 2,50 euro. Meer informatie is te vinden via: www.ivn.nl/afdeling/roden-norg/.
