Een melkstaking met fatale gevolgen
RODERESCH – Op 3 mei 1943 had de landelijke melkstaking in Roderesch fatale gevolgen voor een tweetal dorpsgenoten. Harm Bakker (26 jaar oud) en Tiem van Bergen (20 jaar oud) werden beiden op die dag door de Duisters doodgeschoten. Voor hen is er op het brinkje aan de Hoofdweg in Roderesch een monument opgericht. Tijdens de Dodenherdenking op 4 mei is ervan oud-inwoonster en lid van het plaatselijk comité 4 mei Trijn Reijntjes een toespraak. Zij zal ingaan op deze geschiedenis en haar eigen ervaringen hierin meenemen.
‘Dit is een zwarte bladzijde in de geschiedenis van ons dorp,’ zegt Arent Anema. ‘Graag willen we dit verhaal levendig houden. Onze vrijheid moet je koesteren en dat vooral in deze tijd met veel oorlog en geweld.’ Anema woont al bijna 20 jaar in het dorp en heeft zich verdiept in de geschiedenis.
Op 29 april 1943 besluiten de Duitsers dat alle 300.000 Nederlanders die in 1940 de wapens opnamen zich moeten melden om in Duitsland te gaan werken. Dat besluit valt slecht en spontaan ontstaan in heel Nederland stakingsacties. ‘Ook mijn vader en oom Kees, de broer van Tiem van Bergen, werden opgeroepen. Zij gingen hier niet in mee,’ zegt Trijn Reijntjes. Tijdens een kaartavond in café Giezen aan de Hoofdweg in Roderesch worden op 2 mei plannen gesmeed om mee te doen met de landelijke melkstaking. Doel was om op 3 mei minder melkbussen bij de weg te zetten dan gebruikelijk. Dit gebeurt en dat heeft voor het dorp grote gevolgen gehad. De NSB krijgt lucht van de staking en de toenmalige burgemeester van Roden werd ingelicht. Die ging tot actie over en wilde de boeren die meededen oppakken. In Roderesch werden Harm en zijn broer Jan Bakker en Johannes Kalfsbeek gearresteerd. Zij moesten plaats nemen in een vrachtauto en werden afgevoerd. Tiem van Bergen was die dag aardappels aan het uitzoeken op een landje in Roderesch. Toen hij de Duisters zag aankomen is hij van schrik het bos in gevlucht. De Duisters hebben op hem geschoten en hij werd dodelijk getroffen. Harm Bakker werd naar het Scholtenhuis op de Grote Markt in Groningen gebracht. Hij werd bij de Rabenhauptkazerne in Groningen doodgeschoten en zijn lichaam werd in een moeras nabij Appelbergen begraven. Johannes Kalfsbeek en Jan Bakker werden vrijgelaten. Arent Anema noemt de gebeurtenissen erg tragisch. ‘Tiem van Bergen had niks met de staking te maken, hij vluchtte geschrokken het bos in en dat heeft hem het leven gekost.’
Het 4 mei comité in de RAS-dorpen bestaat uit Hein Bronsema, Arend Kroes, Trijn Reijntjes, Cornelis Reijntjes, Willem Niessink en Gerda Bleijleven. Op 4 mei is het RAShuys open om 19.00 uur en de herdenking begint om 19.15 uur. Er zal gezongen worden door de RAS-zingers, er is muziek van de Muziekvereniging Noordenveld en er zijn toespraken. Daarna worden kransen gelegd bij het monument. Vanuit de gemeente Noordenveld zal wethouder Alex Wekema aanwezig zijn.
