’Eigen kippen aan moeders waslijn’
LEEK – Jaren geleden stond er naast het witte kerkje, toen nog aan de Kerkweg in Leek, Exportslagerij van Dam en Co. Een groot wit gebouw, waar ik door op mijn tenen te staan door één van de ramen naar binnen kon kijken. Mannen met witte schorten en petten waren daar aan het werk. Door de ramen heen klonk vaak het gierende angstaanjagende geluid van de in doodsangst verkerende varkens. Gelukkig hoorde ik alleen het geluid en zag ik niets, hoewel je daar als kind maar tegen moest kunnen. Mijn vader hing tenslotte ook de eigen kippen aan moeders waslijn, voordat hij ze een kopje kleiner maakte en slachtte. Als kind stond je er op de neus bij. Om in deze column bij het bedrijf Beusmeat te belanden eerst een stukje geschiedenis, gevonden in ‘Digitaal Joods Monument’. Abraham Levie was een zoon van slager Siemon van Dam en Reintje Levie. De ouders waren arm. Abraham Levie en zijn broer Levie slaagden er in aan de armoede te ontsnappen. Samen begonnen zij een handel in geiten en bokjes. In 1916 vroeg Abraham Levie een Hinderwet vergunning aan voor de oprichting van een vleesexportfabriek. De fabriek werd gevestigd in de oude boterfabriek in Leek onder de naam Exportslagerij Van Dam en Co. De fabriek werd in januari 1917 geopend. Een trieste toevoeging, Abraham Levie, zijn vrouw Jeltje van Dam–de Jonge en hun zoon René Simon van Dam werden net als veel andere Joden uit Leek op 19 februari 1943 vergast in Auschwitz. Ondanks dit werd het bedrijf na de oorlog voortgezet. In 1969 werd Van Dam en Co. overgenomen door het Zwolse bedrijf van der Bend, om na zo’n 20 jaar te verkassen naar de huidige locatie van Beusmeat. Dit om plaats te maken voor het winkelcentrum de Liekeblom en woningbouw. Beusmeat nam het bedrijf van der Bend later over. Afgelopen week dacht ik terug aan deze geschiedenis terwijl ik aanwezig was bij een openbare bijeenkomst die de FNV Voedingsindustrie organiseerde voor het voltallige personeel van Beusmeat. Het bedrijf dreigt op 1 juli de poorten te moeten sluiten. Vorig jaar oktober werden er al 120 uitzendkrachten op straat gezet, nu zullen waarschijnlijk de laatste 125 vaste medewerkers en 30 flexwerkers het veld moeten ruimen. De zaal was tot aan de nok toe gevuld. Een camera van RTV Noord ‘snorde’ de hele avond om niets van dit alles te missen. Als raadslid voel ik mij betrokken bij de problemen die het personeel staan te wachten en wilde daarom, mocht de sluiting doorgaan, op de hoogte zijn van wat hen te wachten staat. Uit gesprekken tussen bestuurder Jan Willem Compaijen van de FNV en de directie van Beusmeat bleek dat de situatie zeer ernstig is. 2014 was een slecht jaar voor het bedrijf en vooral het wegvallen van de export naar Rusland was hier debet aan. Zo ernstig dat hij tijdens de bijeenkomst vertelde wat hun na sluiting van de poort te wachten staat. De hoogte van de WW-uitkering zal neerkomen op 3 ½ maandloon per jaar minder dan het huidige. Er zullen nog een aantal bijeenkomsten volgen om iedereen op de hoogte te houden. Een compliment voor de FNV, die ondanks dat er maar 30 medewerkers van het bedrijf lid zijn van deze vakbond, allen had uitgenodigd en dit zal blijven doen. De ondernemingsraad van het bedrijf zal eind maart uitslag geven over het voorstel tot het sluiten van de poort. Hoe het met het bedrijf was gegaan als er geen oorlog was geweest, Abraham Levie van Dam aan het roer was gebleven en zijn zoon later het bedrijf had overgenomen? Als dit, als dat,…. Door die rottige oorlog zullen we veel nooit weten. ‘Ik groet u’. ‘Moi’.
