Goed bekeken

Steeds vaker hoor ik dit soort vragen en opmerkingen binnen mijn vrienden- en kennissenkring. Wil je mijn bril even aangeven? Kun je de tekst op het beeldscherm wat vergroten? Ik heb drie nieuwe leesbrilletjes bij de drogist gekocht. Voor elke outfit een andere kleur, wat vind je ervan? Ik ga wat dichter bij de TV zitten hoor want ik kan de ondertiteling niet lezen. In de winkel zie ik mensen producten op ongeveer 60 cm afstand houden om nog iets van het etiket te kunnen lezen. Het heeft ongetwijfeld te maken met mijn steeds ouder wordende vrienden- en kennissenkring.

Het ene noemen we bijziend en het andere verziend. Maar volgens mij zijn we allemaal aan het ‘afzien’. Hoe zit dat ook alweer? Ben je bijziend, dan zie je dichtbij scherp en minder scherp op afstand. Ben je verziend, dan is dit net andersom. Je ziet veraf scherp maar dichtbij zie je het minder scherp. Ik heb er zelf ook last van en daarom draag ik een bril.

Hoe is dat eigenlijk bij dieren? Hoe is hun kijk op de wereld? Ik heb er wat artikelen op nageslagen en dan kom je veel verassende oog wetenswaardigheden tegen. Er zijn veel verschillende dieren ogen. Hun kijk op de wereld is vaak niet met die van mensen te vergelijken. Zomaar een paar voorbeelden:  

Hoe een dier kijkt heeft onder andere te maken met de stand van de ogen in de kop. Dat heeft weer te maken met hun eetgedrag. Huh? Nou dat zit zo. Roofdieren zoals honden en katten hebben de ogen voor in de kop staan. Beide ogen kunnen hetzelfde object volgen. Een deel van het gezichtsveld van de ogen valt over elkaar, net als bij mensen. Daarom kunnen ze ook diepte zien. Dat is handig als je een prooi ziet en je de afstand in moet schatten. Vluchtdieren hebben daarentegen hun ogen meer aan de zijkant van hun kop. Denk bijv. aan koeien en paarden. Daardoor kunnen ze een heel groot gebied in de gaten houden. Elk oog een ander deel van de omgeving. Handig als je moet opletten of er geen roofdieren aan komen.

Dus verwachtte ik dat ook een neushoorn aardig goed kan kijken. Blijkt dat het kolossale dier op 10 meter afstand een mens niet meer van een boom kan onderscheiden. Bijziend dus. Maar hun reukvermogen en gehoor zijn goed ontwikkeld waardoor ze toch tijdig gealarmeerd worden. Hetzelfde geldt voor een nijpaard lees ik. Hij heeft nog een truc, bij gevaar rent hij snel het water in.

Veel vogels zien beter dan mensen. En vogels kunnen iets dat wij niet kunnen. Ze kunnen ultraviolet licht zien. Daardoor zien ze patronen en andere dingen die wij niet zien. Urine wordt bijvoorbeeld door UV licht zichtbaar. Daardoor zijn prooien makkelijker op te sporen.

Roofvogels vormen een klasse apart. Zij zien wel zes tot acht keer beter dan mensen. Bijzonder zijn uilenogen. Ze staan vast, voor in de kop. Daarom moeten ze hun kop draaien om opzij of achterom te kijken. Uilenogen zijn erg groot en lichtgevoelig in vergelijking met de ogen van andere dieren. Daardoor kunnen uilen goed in het donker zien. Uilen zijn eigenlijk verziend. Op afstand zien ze superscherp maar dichtbij weer niet.

Slakken hebben pech. Ze hebben ogen op steeltjes maar zien er weinig mee. Hun beeld is kleurloos en onscherp. Ze zijn overigens wel goed in het onderscheiden van licht en donker.

Hoe meer ik over het onderwerp lees (met leesbril) hoe bijzonderder ik het gezichtsvermogen bij dieren vindt. Het geeft mij in ieder geval weer een hele andere kijk op de dierenwereld.

Andre Brasse – Puur Natuur- september 2023