‘Een mooier voorbeeld van inclusiviteit is er niet’
NUIS – Op de Jenaplanschool ’t Sterrenpad volgen 135 basisschoolleerlingen onderwijs. Ook zitten er 24 kinderen met een verstandelijke beperking en/of ontwikkelingsachterstand op de school. Zij krijgen op maat gemaakt onderwijs gebaseerd op ontwikkeling. Daarnaast is er nog een kinderopvang op de school die net als KDC Maricja het hele jaar open is. Op ’t Sterrenpad doet iedereen ertoe. Alles wat kinderen op de school doen, moet van betekenis zijn, vertellen schooldirecteur Yvonne Kerssemeeckers en Janet Jonker van De Zijlen. ‘Een mooier voorbeeld van inclusiviteit is er niet.’
Onderwijs, zorg en kinderopvang. Op ’t Sterrenpad gebeurt het. En daarmee is de school uniek in heel Nederland. Opvallend: gangen zijn er niet op de school in Nuis. De grote aula is het centrale middelpunt waar alle lokalen op uitkomen. Ook heeft ieder lokaal een eigen ingang naar het buitenplein. Aan de rechterkant bevinden zich dagopvang de Speelster en de verschillende lokalen van KDC Maricja, het kinderdagcentrum van De zijlen in Tolbert. In de grote schoolkeuken kokkelellen kinderen samen. Het maken van fruitsalades, pannenkoeken of cupcakes dienen als leermoment. Liters tellen, maatbekers afmeten, ingrediënten afwegen: leren rekenen door te koken. ‘We proberen de vaardigheden die je in de maatschappij tegenkomt hier zoveel mogelijk toe te passen. Het kan zijn dat een kind de opdracht krijgt om met een serveerkar 6 kopjes thee op te halen of 5 bordjes weg te brengen. De keuken raakt veel ontwikkelgebieden.’
Een jongeman in een rolstoel probeert door luid te roepen aandacht te krijgen van zijn leeftijdsgenoten. Niemand reageert verbaasd of kijkt om. ‘Kinderen die hier op school zitten kijken niet om naar een rolstoel. Ze zijn het gewend. Hij hoort er gewoon bij. Dat is ook waar Jenaplan voor staat: samen werken, samen leren en samen leven. Door de hele school zijn er verschillende leer, leef en ontmoetplekken. Leerlingen volgen hier regulier basisonderwijs met een Jenaplan-gedachte. We werken kindvolgend, leveren maatwerk. Er is immers geen kind gelijk. Het kan dus voorkomen dat een leerling in groep vijf rekenwerk doet van groep 6 of taal van groep 4. We kijken heel erg naar wat het kind nodig heeft en wat het aankan. Altijd gericht op ontwikkeling, soms op de vierkante centimeter. Alles wat een kind doet moet van betekenis zijn.’
Vijf pijlers
Kinderen op ‘t Sterrenpad zitten in stamgroepen, de kleuters zitten bij elkaar, net als groep 3,4 en 5 en 6,7 en 8. Leerlingen werken samen aan projecten. Ook worden iedere 14 dagen vieringen samen gevierd. Naast gebruikelijke vieringen als kerst, Pinksteren en Pasen wordt ook de afsluiting van de maand samen gevierd. Het is één van de vijf pijlers van de school: samen vieren, samen spelen, samen werken, samen praten, de dialoog aangaan en samen bezinnen.
KDC Maricja telt verschillende lokalen. Kinderen worden ingedeeld op niveau. Een groepje kinderen is lekker aan het spelen. Ieder op zijn eigen manier. De één rolt een bal, de ander speelt met een vrachtwagen. Op het eerste oog zie je niets aan ze. Toch zijn ze beperkt in hun doen en laten. Dat kan een vorm van autisme zijn, of een gedragsstoornis, weet Janet. De juf heeft alle aandacht voor ze. Een deur verder zit Sanne in een rolstoel. Een grote glimlach verschijnt op haar gezicht wanneer de deur open gaat. Sanne kan niet lopen of praten. Aan haar gelaatsuitdrukking zie je dat ze geniet van de aandacht. Ook hier heeft ieder lokaal een deur naar het buitenspeelplein. Iedere ruimte in de school is functioneel. Janet zwaait de deur van de stiltekamer open. Op de bankjes met zachte kussens kunnen kinderen die overprikkeld zijn even tot rust komen. Of even kroelen met het pluche op de wanden.
‘Verrijkende leeromgeving’
De school is in 2012 geopend. De groep kinderen van De Zijlen die les krijgen op ’t Sterrenpad zijn van 2008 en 2010 door de Rijksuniversiteit Groningen gemonitord en in de periode tussen 2011 en 2013 opnieuw, vertelt Janet. ‘Wetenschappelijk bewijs is lastig omdat er geen controlegroep is. Wij zijn met dit concept uniek in Nederland. Wel is de school een verrijkende omgeving voor alle partijen, luidde een van de conclusies. Hier is veel aandacht voor burgerschap. Burgerschapsvorming krijgt ook veel aandacht van het kabinet. Uitdagingen zijn er ook. Het onderwijs valt onder het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Maricja valt onder het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Onderwijs hoort in een onderwijslokaal, zorg in een zorglokaal. Je ziet dat die twee steeds meer samenkomen. Vanuit het ministerie vinden ze dat er meer ruimte moet komen om deze vorm te ontdekken. Eigenlijk lopen we hier al een paar jaar voorop’, lachen de dames. ‘We hebben het hier niet over onderwijs of zorg. We hebben het hier over kinderen.’
